Kiezers staan achter de transitie naar minder dierlijke en meer plantaardige voeding. De steun hiervoor is groot. Dat blijkt uit onderzoek door Kieskompas in opdracht van onder meer ProVeg en Wakker Dier. Kiezers verwachten grote stappen van hun politieke partijen in onder andere: een kleinere veestapel, subsidies voor plantaardige alternatieven en een verbod op kiloknallers.
Dit geldt niet alleen voor de kiezers van groene partijen, maar voor kiezers op een groot deel van het politieke spectrum. Ook de kiezers van Nieuw Sociaal Contract (NSC, partij van Pieter Omtzigt) zijn in grote meerderheid voorstander van dergelijke maatregelen.
Ongemak bij veehouderij
Een grote meerderheid van 70% van de Nederlanders voelt zich ongemakkelijk bij de manier waarop dieren gebruikt worden in de voedingsindustrie. Twee derde (66%) vindt dat we in Nederland minder dierlijke producten en meer plantaardige moeten eten.
Dit vertaalt zich ook naar concrete wensen en maatregelen: zo vindt 66% van de Nederlanders dat de veestapel zou moeten worden verkleind en steunt 62% een verbod op de intensieve veehouderij. Ook kiezers van VVD en CDA willen in meerderheid dat de veestapel wordt verkleind. “Het onderwerp is veel minder gepolariseerd dan je zou verwachten in een tijd waarin de ‘boerenstem’ zo luid klinkt.” zegt Joey Cramer van ProVeg.
Nieuw Sociaal Contract geen uitzondering
De kiezers van nieuwkomer NSC vormen geen uitzondering: 59% is voor verkleining van de veestapel, 62% voor verbod op de bio-industrie en 68% wil een verbod op kiloknallers. Hierin tekent zich een belangrijk verschil af met electorale concurrent BBB. Cramer: “Omtzigt markeerde zelf al een scheidslijn met de BBB toen hij stelde niet in de politiek te zijn gegaan om de vleesindustrie te beschermen. Het is duidelijk dat zijn kiezers zich in dit standpunt herkennen.”
Ook voorstanders bij BBB
De kiezers van BBB zijn een stuk minder happig op ingrepen in de veehouderij, Toch valt op dat ook van hen nog steeds 25% voorstander is van een kleinere veestapel en 33% van een verbod op de bio-industrie. Dat zelfs bij de BBB-kiezers een substantiële minderheid van de huidige vorm van veehouderij af wil, laat zien dat de steun voor de intensieve veehouderij wankel is en de roep om verandering groot.
Nederlander wil 57% plantaardig eiwit
De Nederlandse kiezer blijkt bovendien een hogere ambitie te hebben dan de huidige doelstellingen van de overheid op dit gebied. Waar de overheid streeft naar een balans van 50% dierlijke, 50% plantaardige consumptie in 2030, willen de kiezers dat meer dan de helft (57%) van de geconsumeerde eiwitten in het dieet plantaardig is.
Wel vindt een overgrote meerderheid (84,9%) het een persoonlijke keuze hoeveel dierlijke producten iemand eet. Kiezers van alle partijen zijn het hier ruwweg over eens
Minderheid voor duurzaamheidsheffing
Over een aantal doelstellingen zijn de kiezers het dus in meerderheid eens. Over de maatregelen om daar te komen, verschillen de kiezers meer van mening. Fiscale maatregelen om een meer plantaardig dieet te stimuleren, kunnen in de meeste gevallen niet op steun van een meerderheid rekenen. Zo is een minderheid van 43% voorstander van een duurzaamheidsheffing op dierlijke producten en 46% voorstander van een hoger btw-tarief op dierlijke producten, zodat het btw-tarief voor plantaardige producten naar 0% zou kunnen.
Eerdere peilingen lieten de afgelopen jaren vaak wél een krappe meerderheid zien voor hogere belastingen op vlees. Dat die in deze studie niet meer te zien is, heeft volgens Cramer zeer waarschijnlijk te maken met het feit dat vlees door de inflatie flink duurder is geworden.
Subsidies veehouderij moeten worden afgeschaft
Duidelijker is de kiezer over de subsidies die de overheid besteedt aan de veehouderij. Die moeten worden afgeschaft, vindt een meerderheid van 55%, terwijl er ook een meerderheid is (64%) om juist meer subsidie beschikbaar te maken voor de ontwikkeling van alternatieven voor dierlijke producten.
Rol voor overheid in voorlichting
Afsluitend wordt er een rol van de overheid verwacht in het voorlichten van de bevolking, bijvoorbeeld door middel van een label dat de negatieve effecten van een product op klimaat en dierenwelzijn zichtbaar maakt (57%), of een overheidscampagne die de bevolking adviseert om minder dierlijke producten te eten (57%).
Joey Cramer, Public Affairs Officer van ProVeg Nederland, zegt over het rapport:
“Dit onderzoek laat zien dat de Nederlandse bevolking klaar is voor de eiwittransitie. Van de veronderstelde polarisatie tussen partijen van verschillende politieke kleuren blijkt weinig sprake. Dat er op dit moment geen grote meerderheid is voor fiscale maatregelen is uitlegbaar in het licht van de huidige inflatie. Tegelijkertijd zien we dat de kiezer meer verwacht van de overheid: een duurzamer subsidiebeleid, voorlichting en campagnes.”
Onderzoek Kieskompas
In aanloop naar de tweede Kamerverkiezingen van november, heeft Kieskompas in opdracht van ProVeg Nederland, Wakker Dier, Dier&Recht, World Animal Protection en de Dierencoalitie onderzocht wat de Nederlandse kiezers vinden van de eiwittransitie; de transitie naar een meer plantaardig dieet, ten koste van dierlijke producten zoals vlees, vis en zuivel. De steekproef is uitgevoerd onder 9131 deelnemers.
Nuttig om de uitgevoerde enquête op te vragen. De vraagstelling was op belangrijke punten suggestief. Een algemene vraag (bv wat vindt u van de bio-industrie) werd geillustreerd met een voorbeeld van een uitwas waar iedereen tegen is. Op zo n manier krijg je geen betrouwbare uitkomsten. Gestuurd onderzoek dus!