Provimi heeft de recepturen van de Lever-Aanpak vernieuwd. Volle aandacht voor de lever aan het einde van de droogstand en in het begin van de lactatie is namelijk belangrijk voor de gezondheid en productie van hoogproductieve dieren.
Negatieve energiebalans
Een verse koe is van nature goed in staat om energie om te zetten in melk. Maar dit proces kan leiden tot een – te extreme – negatieve energiebalans. De koe compenseert dit door vet te mobiliseren uit de lichaamsreserves, wat de kans op leververvetting vergroot (zie kader). Om niet te veel afhankelijk te zijn van haar vetreserves is er dus veel benutbare energie uit het rantsoen nodig. Dit vraagt om een hoge drogestofopname. Daarnaast is het belangrijk dat het propionzuur (dat vrijkomt in de pens) efficiënt kan worden omgezet naar bruikbaar glucose voor melkproductie. En dat het vet uit de lever wordt geëxporteerd. Dit voorkomt leververvetting.
Leververvetting: Start van vele problemen
KADER
Als een koe te veel vetreserves gaat mobiliseren krijgt de lever grote hoeveelheden vrije vetzuren (komende uit de mobilisatie van vetweefsel) te verwerken. Deze vetzuren kunnen volledig geoxideerd worden, waarbij energie ontstaat. Of ze worden onvolledig verwerkt wat leidt tot de productie van ketonen. Ketonen kunnen als brandstof dienen voor o.a. de hersenen. Daarnaast kan het vet in de vorm van Very Low Density Lipoproteins (VLDLs) de lever uit worden getransporteerd, waarna het als energiebron kan dienen voor weefsels. Of in de melk terecht kan komen als melkvet. Koeien hebben helaas een beperkte capaciteit om VLDLs te vormen en het vet de lever uit te exporteren. Wanneer de aanvoer van vrije vetzuren hoog is, is de koe niet in staat om dit op korte termijn te verwerken en gaat ze het vet in de vorm van triacylglycerides (TAGs) opslaan in de lever. Dit noemen we leververvetting. Opslag van TAGs in de lever verdrukt leverfuncties en vermindert de voeropname en is gerelateerd met een reeks aan metabole problemen aan het begin van de lactatie, zoals slepende melkziekte, melkziekte, pensverzuring en lebmaagdraaiing. Ook is de werking van het immuunsysteem verminderd, waardoor de kans op infecties zoals mastitis groter wordt. Het exporteren van vet uit de lever en beschikbaar maken als energiebron (zoals LiFT dat doet) helpt voorkomen dat de koe in een vicieuze cirkel terechtkomt. Want als de melkgift eenmaal een flinke val heeft gemaakt, is het erg lastig om deze weer op het oude niveau te brengen.
Voeding als krachtig middel
Via het rantsoen kunnen we de werking van de lever en de energiehuishouding van koeien, positief beïnvloeden en ondersteunen. Provimi heeft hiervoor een speciale nutritionele aanpak ontwikkeld. De zogenoemde ‘Lever-Aanpak’ omvat twee innovatieve supplementen: LiFT (gevoerd tijdens de transitieperiode) en Turbopro (gevoerd tijdens de lactatieperiode) (zie Figuur 1 en Tabel 1). LiFT (Liver Function Technology) bevat verschillende componenten, waaronder pensbestendig choline. LiFT ondersteunt de lever met het omzetten van propionzuur naar glucose en ondersteunt onder andere de vorming van VLDLs. Daardoor kan vet beter de lever uit worden geëxporteerd en wordt het niet opgeslagen. Hierdoor raakt de koe minder snel verzadigd, haalt ze een hoge drogestofopname, gaat ze efficiënt om met de aangeboden energie, én blijft de lever schoner (= niet vet). Dit alles is belangrijk om een hoge melkgift te realiseren.
Turbopro bestaat uit een unieke mix van ingrediënten (o.a. pensbestendige B-vitamines, biotine en smaakversterkers) en helpt om de drogestofopname op peil te houden. Voldoende drogestofopname kan nog wel eens een uitdaging zijn, doordat de rantsoenen vaak veel pensenergie en/of melkzuur bevatten en de productie van propionzuur versterken. Dit geeft een verzadigend effect, waardoor de drogestofopname kan dalen. Turbopro voorkomt deze dip.
Vernieuwde recepturen Lever-Aanpak
Zowel LiFT als Turbopro hebben een upgrade gekregen. Rob Hulshof, Technical Sales Manager Ruminants bij Provimi legt uit: “We hebben de sterke punten uit LiFT en Turbopro samengevoegd, waardoor de producten nog effectiever zijn en beter op elkaar aansluiten wat betreft samenstelling, geur en smaak. Hierdoor is ook de functie ‘propionzuur omzetten naar glucose’ in ons product LiFT versterkt. Door beide producten te voeren verzekeren we een juiste energiebalans tijdens de transitiefase én gedurende de rest van de lactatie.”
Praktijktesten
De vernieuwde recepteren zijn uitvoerig in de praktijk getest. Hulshof: “We zagen dat het voeren van de vernieuwde LiFT (via de droogstandbrok) gedurende 21 dagen voor afkalven leidt tot een snellere melkpiek en 2,2 kg melk meer per koe per dag, vergeleken met de controlegroep (geen LiFT). De gemiddelde melkproductie gedurende de eerste 100 dagen was 42,4 kg voor de LiFT-groep en 40,7 voor de controlegroep. Dit laat zien dat deze koeien beter ondersteund worden in het omzetten van de beschikbare energie naar melk gedurende de meest uitdagende periode van haar lactatie.” Studies met de vernieuwde Turbopro bij koeien die minimaal 72 dagen in lactatie waren laten ook zeer positieve resultaten zien. De Turbopro-koeien gaven 1,2 kg meer melk per dag dan de controlekoeien (36,4 kg t.o.v. 35,2 kg), met gelijkblijvende gehaltes.
“Waarschijnlijk waren deze koeien beter in staat de drogestofopname op peil te houden en de beschikbare energie om te zetten naar melk”, zegt Hulshof.
Grip op kwetsbare periodes
De transitieperiode is wellicht wel de meest belangrijke periode voor hoogproductieve koeien. Het is daarnaast ook een kwetsbare periode. De grote energiebehoefte voor het afkalven en de opstart van de melkgift vragen veel van de koe, én van de lever. Bij het droogzetten van koeien is het belangrijk dat de koeien in goede conditie zijn (conditiescore tussen de 3 en 3,5), het rantsoen uit voldoende ruwvoer bestaat, de pens gezond is, drogestofopname hoog is en dat de koeien stressvrij zijn. Innovatie en nieuwe inzichten rondom voeding en de behoeftes van de koe tijdens de transitieperiode en start lactatie hebben geholpen om steeds beter grip te krijgen op deze kwetsbare periodes.
