Om klimaatverandering tegen te gaan moeten we grip krijgen op broeikasgassen, ook in de melkveehouderij. Zowel voor de reductie van broeikasgasemissies als voor het verhogen van koolstofopslag in de bodem zijn er mogelijkheden. “Door een combinatie van maatregelen is een carbon footprint-reductie van 25% mogelijk.”
10% van de broeikasgasemissies in de Europese Unie is toe te schrijven aan de landbouw, waarvan 4,3% aan de fermentatieprocessen in de pens van melkkoeien. Dat vertelt Jean Baptiste Dollé van het Franse Institut de l’Elevage tijdens een symposium van Phileo by Lesaffre in Valladolid.
Reductie veestapel
In Frankrijk is de broeikasgasemissie tussen 1990 en 2010 al afgenomen van 1,3 naar 1,0 kg CO2-eq per liter melk; dit moet nog verder dalen naar 0,8 kg CO2-eq per liter in 2025.
Maxime Briche van Phileo by Lesaffre vertelt over de Nederlandse doelstelling om de uitstoot van vervuilende gassen (ammoniak, stikstof en broeikasgassen) uit de landbouw tussen 1990 en 2030 met 50% te verminderen. Dat zou bereikt moeten worden via een reductie van de veestapel met 30%. Zoals bekend heeft dit voornemen geleid tot grootschalige boerenprotesten.
Carbon farming
“Agrarische activiteiten veroorzaken niet alleen emissies, ze leggen ook koolstof vast”, benadrukt Dollé. “In de bodem wordt koolstof opgeslagen en met het juiste management kan er nog meer koolstof uit de kringloop worden vastgelegd.” Dit noemen we ‘carbon sequestration’. Melkveehouders kunnen de carbon footprint van melk reduceren door ‘carbon farming’ toe te passen.
Verbeteropties
Voor een effectieve en efficiënte aanpak zijn verschillende factoren van belang. “Door de opbouw van de melkveestapel, het mestmanagement, het grondgebruik, het rantsoen van de koeien en het energieverbruik op het melkveebedrijf in kaart te brengen, krijgen we inzicht in verbeteropties”, legt Dollé uit.
Via de rekenmethode CAP’2ER (Calcul Automatisé des Performances Environnementales en Elevage de Ruminants) worden de broeikasgasemissies en de koolstofopslag op een bedrijf gekwantificeerd en vergeleken met het sectorgemiddelde als referentie.
Grote verschillen carbon footprint
Uit de eerste analyses blijkt dat er grote verschillen zijn in carbon footprint per liter melk tussen efficiënte en minder efficiënte melkveebedrijven, laat Dollé zien. “Het gemiddelde bedrijf zit op een carbon footprint van 1,04 kg CO2-eq per liter melk, terwijl de beste 10% een footprint van 0,85 kg CO2-eq per liter melk realiseren.
Het verschil is vooral toe te schrijven aan een hogere melkproductie per koe per jaar, minder krachtvoer per liter melk en een lagere stikstofbemesting per hectare.”
De meeste winst is te behalen via de melkgift, het aandeel vaarzen in de veestapel, het vervangingspercentage, het mestmanagement, de rantsoensamenstelling en genetische verbetering, constateert Dollé. “Door een combinatie van maatregelen is een carbon footprint-reductie van 25% mogelijk.”
Oplossingen via voeding
Kruidenrijk grasland dat meer tanninen in het rantsoen brengt, vetten en additieven zoals nitraat (Silvair) en 3-NOP (Bovaer) zijn snel toepasbare opties om de carbon footprint van melk te verlagen. Daarnaast lijken ook bruin en rood zeewier perspectief te bieden.
Het gist probioticum Actisaf verbetert de pensgezondheid en draagt zo bij aan vermindering van broeikasgasemissies, laat Maxime Briche zien. “Actisaf beïnvloedt de samenstelling van de microbiotapopulatie in de pens en zorgt voor efficiëntere fermentatieprocessen. Dit leidt tot een hogere voer- en eiwitefficiëntie en een lagere ammoniak- en methaanuitstoot per liter melk.”
Beloning
De gereedschappen zijn er, maar het is nog wel een uitdaging om de kosten van investeringen terug te verdienen: “Melkveehouders moeten wel worden beloond voor hun inspanningen”, vindt Dollé. In Frankrijk kunnen melkveehouders het label ‘Bas Carbone’ verwerven. CAP’2ER en Carbon Agri bieden een gecertificeerde methodologie waarmee de carbon footprint-reducties kunnen worden gekwantificeerd, geverifieerd en gecertificeerd.
